Ο νέος χάρτης Αυτοδιοίκησης
Αναδημοσίευση: Εφ. Καθημερινή, της Έλενς Καραναστάση, 22/11/09
350 δήμοι σε όλη τη χώρα, 13 περιφέρειες και ταυτόχρονη κατάργηση των νομαρχιών
Μεγάλοι ενισχυμένοι δήμοι, συνολικά 350 σε όλη τη χώρα με πολλές συνενώσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, και 13 αιρετές περιφερειακές αυτοδιοικήσεις με ταυτόχρονη κατάργηση των νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων είναι οι βασικές γραμμές του σχεδιασμού της κυβέρνησης για τον «Καποδίστρια ΙΙ».
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», οι αλλαγές θα διαμορφώσουν έναν νέο χάρτη αυτοδιοίκησης, αρκετά διαφορετικό από αυτόν που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, τόσο σε χωροταξικό όσο και σε λειτουργικό επίπεδο. Αφετηρία της νέας διοικητικής μεταρρύθμισης είναι οι συνενώσεις των 1.034 δήμων της χώρας σε περίπου 350 και ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης, που βασίζεται στην αρχή ενός συλλογικού εκτελεστικού οργάνου. Σε δεύτερο επίπεδο καταργούνται οι νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις και αντικαθίστανται από τις 13 αιρετές περιφερειακές διοικήσεις, στις οποίες θα εκπροσωπούνται οι νομοί μέσω των αντιπεριφερειαρχών. Η κεντρική φιλοσοφία της Επιτροπής που επεξεργάζεται τον «Καποδίστρια ΙΙ» είναι να λειτουργήσουν οι νέες περιφέρειες ως συμπαγή διοικητικά κέντρα με στόχο την ουσιαστική αποκέντρωση και την τοπική ανάπτυξη.
Ηδη, η επιστημονική επιτροπή του υπουργείου Εσωτερικών έχει καταλήξει στον τρόπο διακυβέρνησης των νέων δήμων, οι οποίοι θα έχουν κατά μέσον όρο 40.000 - 50.000 δημότες. Μάλιστα, κάθε νησί θα αποτελεί έναν δήμο, εκτός από τα μεγάλα νησιά (Κρήτη, Εύβοια, Μυτιλήνη, Ρόδος κ. ά.), τα οποία θα έχουν περισσότερους. Το Λεκανοπέδιο Αττικής και η Α΄ Θεσσαλονίκης θα ενταχθούν στο πρόγραμμα συνενώσεων αλλά χωρίς να μετατραπούν σε μητροπολιτικούς δήμους.
Ο ρόλος του δημάρχου θα είναι πιο επιτελικός, καθώς θα «αποσυμφορηθεί» από ορισμένες ήσσονος σημασίας αρμοδιότητες. Ειδικότερα, τα καθήκοντα αρκετών διαδικαστικών θεμάτων, όπως αυτά του προσωπικού, θα χειρίζεται ένας γενικός γραμματέας, ο οποίος θα επιλέγεται βάσει τυπικών και ουσιαστικών προσόντων με αυξημένη πλειοψηφία του δημοτικού συμβουλίου για μακρόχρονη θητεία. Από την άλλη πλευρά, το σλόγκαν «τα παράπονά σας στον δήμαρχο» θα πάψει να ισχύει, καθώς στην υποδοχή των καταγγελιών και των αιτημάτων θα βρίσκεται πιθανότατα ο Συνήγορος του Δημότη, που θα θεσμοθετηθεί στο πλαίσιο του νέου «Καποδίστρια» και θα διαμεσολαβεί μεταξύ δημοτών και δημάρχων. Σε κάθε ΟΤΑ Α΄ βαθμού θα εκλέγονται με ενιαίο διαπαραταξιακό ψηφοδέλτιο τριμελή τοπικά συμβούλια (ώστε να μη χρωματίζονται κομματικά) που θα επιφορτιστούν με ορισμένες αρμοδιότητες που κάποτε ανήκαν στον δήμαρχο (π. χ. θα εκδίδουν άδειες ταφής).
Απαραίτητη κρίνεται από την επιτροπή η στελέχωση των δήμων που δεν διαθέτουν ήδη εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό (κυρίως μηχανικούς, οικονομολόγους και επιστήμονες πληροφορικής). Η εμπειρία του πρώτου «Καποδίστρια» έδειξε ότι οι περισσότεροι επιστήμονες (εκ των συνολικά 2.000) που είχαν διοριστεί στους δήμους... εξαφανίστηκαν παίρνοντας απόσπαση ή μετάταξη σε βουλευτικά ή υπουργικά γραφεία για διάφορους λόγους.
Αντιπεριφερειάρχες
Στη θέση των 57 νομαρχιών, οι οποίες ωστόσο θα διατηρήσουν τις υπηρεσίες τους (π. χ. πολεοδομίες, δημόσιας υγείας κ. λπ.) σε επίπεδο νομού, θα υπάρχουν οι 13 νέες περιφερειακές αυτοδιοικήσεις ενώ οι νομοί θα εκπροσωπούνται μέσω των αντιπεριφερειαρχών (ο κάθε αντιπεριφερειάρχης πιθανότατα θα εκπροσωπεί έναν νομό), οι οποίοι θα είναι εκλεγμένοι ως περιφερειακοί σύμβουλοι. Το πρώτο κείμενο - σχέδιο για τη διοικητική μεταρρύθμιση του κράτους, για την οποία εργάζεται πυρετωδώς 9μελής επιστημονική επιτροπή στο υπουργείο Εσωτερικών (υπό την προεδρία του καθηγητή Δ. Τσάτσου) αναμένεται να τεθεί προς διαβούλευση σε περίπου δέκα ημέρες. Η μελέτη του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης με τη συναίνεση της ΚΕΔΚΕ και της ΕΝΑΕ αποτελεί τη βάση συζήτησης. Ωστόσο, έχουν ήδη ενσωματωθεί αρκετές τροποποιήσεις, διορθώσεις και έπεται συνέχεια.
